RCE: mekka van kennis en schoonheid


24-04-2012 door jannemarie,

Onlangs was ik bij een kennismiddag – ik las kennismákingsdag –‘roerend en onroerend erfgoed’ bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), onderdeel van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Toegegeven; het klinkt wat cryptisch – roerend (“roerend eens”)?, onroerend (ontroerend)?, erfgoed? – dus met zekere scepsis (saai & droog) toog ik naar Amersfoort.

Al snel werd mijn scepsis gelogenstraft, te beginnen bij aankomst in het gebouw uit 2009: wat een prachtig glazen en transparante huisvesting ontworpen door de Spaanse architect Juan Navarro Baldeweg! Zo mooi, dat er ook rondleidingen voor publiek georganiseerd worden. Maar ook de kennismarkt – op papier met ondoorgrondelijke onderwerpen (‘waardestelling’, bouwfysica’, ‘publieksparticipatie’, ‘veiligheid’) was in de praktijk een levendig geheel van kraampjes waarachter medewerkers met passie vertelden over hun vak.

Ook de plenaire lezingen door vakgenoten waren aansprekend. Een actuele en mooie verzameling van kennis en schoonheid: discussies, verhalen, foto’s en filmpjes over onder andere historische molens, installatiekunst van Jean Tingely en onderzoek naar klimaatbeheersing voor behoud van kwetsbaar Chinees behang in Museum Oud-Amelisweerd, waar de Armandocollectie gehuisvest wordt.

Éen project licht ik hier graag uit, omdat het een mooi voorbeeld is hoe wij – ‘het publiek’- deel uit kunnen uitmaken van het behoud van ‘ons’ cultureel erfgoed.

Met het project “Help Wandkunst Opsporen” probeert het RCE wandkunst uit de jaren 1945 -1965 – ramen, mozaïeken, wandschilderingen en kunstwerken die in of op muren gebouwd zijn – met behulp van publiek te achterhalen en te behouden. Volgens de projectmedewerkers wordt deze kunst niet op waarde geschat, is het amper onderwerp van kunst- en architectuurhistorici en wordt er niet over gepubliceerd. Bovendien is deze kunst ‘onroerend’ oftewel: niet (makkelijk) te verplaatsen en daardoor ook minder makkelijk toegankelijk voor het grote publiek.

Gevaar dreigt dat deze wandkunst verdwijnt en kunstenaars in de vergetelheid raken, omdat veel panden uit deze periode afgebroken worden,tenzij ze een monumentale status krijgen of een nieuwe functie door de herbestemming van het gebouw.Vandaar het lofwaardige initiatief publiek te betrekken, deelgenoot te maken en bewust te maken van de waarde van dit cultureel erfgoed. Overigens verwacht ik dat deze wandkunst heel snel aan populariteit gaat winnen, net als de woningbouw eind jaren ’50 – begin jaren’60 – op Gerrit Rietveld geïnspireerde doorzonwoningen met ijzeren raamkozijnen en veel licht.

Met de citaten “Niets is zo veranderlijk als een monument” (Fons Asselbergs, voormalig Rijksadviseur Cultureel Erfgoed) en  “Er is niets wat ís, maar alles wórdt altijd” (Plato’s Panta Rei) vatte een senior projectleider in zijn lezing de kern van het huidige debat binnen de RCE krachtig samen.

Mijn kennismiddag werd een kennismákingsdag: met medewerkers die bevlogen laten inzien wat ons allen aangaat: nadenken over de keuzes in behoud en beheer of juist het bewust laten verdwijnen van al het moois dat in de loop der eeuwen door mensen is gemaakt – van molens, kerken, kastelen en boerderijen tot schilderijen, installaties, wandkunst en interieurs. Een discussie én praktijk waar we met zijn allen zorg voor (zouden moeten) dragen.

Aanmelden van wandkunst tussen 1945-1965 kan via de website HelpWandkunstOpsporen.nl

Rondleidingen door het gebouw in Amersfoort zijn op vrijdag 15 juni, 20 juli, 17 augustus, 21 september, 19 oktober en 16 november 2012 om 14.00 uur en duren 75 minuten.

 


6 Reacties op “RCE: mekka van kennis en schoonheid”

  1. @Jannemarie
    U zegt dat in landhuis Oud-Amelisweerd het Armandomuseum gehuisvest wordt. Da’s echter nog maar helemaal de vraag. Er zitten heel wat haken en ogen aan de verhuizing naar dit rijksmonument zoals u begrepen zult hebben uit de voordracht van Eloy Koldeweij. Maar ook de exploitatie is nog verre van gezond.

    Het was eind 2010 inderdaad het plan om het Armandomuseum naar Oud-Amelisweerd te verhuizen, maar dat plan bleek politiek onhaalbaar. Nu verwoorden de bestuurders het anders. Ze praten over de huisvesting van de Armando Collectie in Oud-Amelisweerd en verbergen dat achter de benaming Museum Oud-Amelisweerd. Waarmee alle opties open zijn. Zie ook:
    http://georgeknightlang.wordpress.com/2012/04/11/antwoorden-over-oud-amelisweerd-pleiten-voor-chinahuis/

    Mooie website trouwens.

    • Jannemarie says:

      Beste George, Dank voor je reactie en compliment. Ik heb mijn tekst aangepast.Je blog vormt over dit onderwerp een interessante aanvulling. Ik schreef er kort over, omdat het slechts een van de vele aspecten van de diversiteit van het (advies)werk bij RCE weergeeft. Hartelijke groet, Jannemarie

  2. Maria Wiegertz says:

    Hallo Jannemarie,
    Het initiatief van de RCE is me uit het hart gegrepen. Ik woon in Keulen waar de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog nog elke dag zichtbaar zijn.Het RCE verdient alle aandacht die ze krijgen kan voor dit project.
    Succes.

    Groet,
    Maria Wiegertz

    • Jannemarie says:

      Beste Maria, Dank voor je enthousiaste reactie. Inderdaad, in het centrum van Keulen zijn veel panden uit de wederopbouwperiode met jaren ’50 wandkunst. Zou ook voor Duitsland een interessant initiatief zijn om de kunstenaars te inventariseren en deze kunst te behouden. Hartelijke groet, Jannemarie

  3. jopie van zundert says:

    Hallo ,
    Ik vind het een ontzettend leuk onderwerp wat in de blog wordt aangesneden.
    Vooral de intuitie dat we er met zijn allen heel veel spijt van zouden kunnen krijgen als we die wandkunst niet conserveren is de spijker op de kop.
    Ik heb als designer in de industrie en nadat ik weer op de Salone di Mobile in Milaan ben geweest, waar al die 50-ties vormen en Calder-achtige meubels en lichtheid te zien waren. Daar hoort deze wandkunst (ik herinner me een karel appelschildering op de muur van een kantine)he-le-maal bij!
    Leuke blog! Dank je wel en succes met het behoud van deze taal van een tijd!

    Jopie.

    • jannemarie says:

      Beste Jopie,

      Bedankt voor je reactie, je herkenning van deze wandkunst en erkenning voor het belang van behoud hiervan! Laten we hopen dat meer mensen enthousiast worden, meedenken en meewerken aan het verzamelen en insturen van foto’s van allerlei vormen van wandkunst uit deze tijd! Hartelijke groet, Jannemarie