1998. Ik werkte nog bij architecten- en ingenieursbureau Royal Haskoning. Iedere lunchpauzewandeling passeerde ik het nieuwe Museum Het Valkhof in aanbouw, een project van architectenechtpaar Ben van Berkel en Caroline Bos, van het latere UNStudio. Het museum waar ik een jaar later zou werken, maar dat wist ik toen nog niet. Steeds meer werden de contouren zichtbaar van dit onalledaagse, wereldse gebouw middenin de stad. Op een plek waar door een bombardement in 2e WO (foutje, bedankt) veel oude huizen verdwenen waren. Op een gewaagde plek bovendien, tussen oude middeleeuwse stadsmuren, parken, Romeinse grachten en een groot plein, voormalig parkeerplaats, door NRC architectuurcriticus Bernard Hulsman het ‘lelijkste plein van Nederland’ genoemd: het Kelfkensbos.
Ook het museumgebouw werd – bij de opening in september 1999 – door een groot deel van de Nijmeegse bevolking verfoeid. Het kreeg al snel de naam ‘aquarium’ en ‘zwembad’. Kennelijk is of was het niet makkelijk van dit museumgebouw te houden. Ik behoorde tot de kleine minderheid die Museum Het Valkhof vanaf het begin prachtig vond. Ook van buiten. Een schijnbaar simpel blauw gebouw, dat zich langzaam steeds beter laat lezen. Kijk eens van de zijkant langs de lange gevel naar de schuin uitstekende, aflopende delen, die subtiele, ruimtelijke zichtlijnen vormen. Rijdend vanuit de A325 over de Waalbrug vormt het een eigentijds icoon aan de Nijmeegse skyline, tussen de middeleeuwse Bélvedère en de St. Stevenskerk.
Het interieur van het museumgebouw wordt door velen wél gewaardeerd. Het behoort daarmee tot een van de mooiste Nederlandse musea: zo licht, transparant en tijdloos. Op de glazen galerij met golvend plafond en uitzicht op oude bomen, de Waal en de Ooijpolder komen licht, lucht, cultuur en natuur harmonieus samen. De museumzalen laten zich bovendien, vanwege de open en neutrale bouw, bij iedere nieuwe tentoonstelling met gemak transformeren tot een geheel nieuwe sfeer, uitstraling, verhaal.
Toen ik onlangs met de trein naar Arnhem ging voor de tentoonstelling van Roger Raveel, was ik aangenaam getroffen door de in aanbouw zijnde OV-terminal. Deze stationshal verbindt treinstation, busstation, parkeergarage, taxistandplaats en fietsenstalling met elkaar. Het hogere gedeelte wordt verbonden met de reeds gebouwde kantoren. Een zeer omvangrijk stedenkundig project, wederom van Ben van Berkel van UNStudio. Je kunt er niet omheen, onmiskenbaar ontworpen met dezelfde architectenblik: transparant, helder, fris en licht. Een vaak wat unheimische plek als een station weet Van Berkel ook nu weer te transformeren tot een aangename, prettige, ja, bijna museale plek, waar het goed toeven is. En ook hier de blauwe kleur, het spelen met glas, de uitstekende gevelpanelen en spannende zichtlijnen. Het project, dat al in 1996 werd toegekend aan UNStudio, wordt waarschijnlijk opgeleverd ergens in 2013.
UNStudio is inmiddels uitgegroeid tot een gerenommeerd internationaal bureau, met projecten in o.a. China, Taiwan, Italië en de VS. De website is zelfs in het Chinees vertaald. Twee bekende ontwerpen dichter bij huis zijn o.a. de Erasmusbrug in Rotterdam (1990) en het Mercedes Benz Museum in Stuttgart (2001).
In Museum Het Valkhof zijn in 2012 de volgende grote exposities te zien:
t/m 4 maart: High Tech Romeinen
24 maart t/m 12 augustus: Waarom godinnen zo mooi zijn
8 september 2012 t/m 6 januari 2013, PopArt in West-Europa
Dag Jannemarie,
Wat een mooi verhaal over het Nijmeegs museum. Ik kijk nu met nog meer plezier naar het gebouw dat ik, overigens, ook altijd vooral van binnen erg mooi heb gevonden. Maar wat het Arnhemse station betreft. Ik heb ooit de tekeningen gezien met een prachtige wervelachtige draagvorm in de centrale hal. Ik hoop dat die alsnog opduikt en niet wegbezuinigd is. Want door die ‘spil’ krijgen de overkappingen van de perrons meer betekenis. En ik hoop ook dat het nogal naargeestige Arhemse busstation opgenomen wordt in de lichte, overkoepelende stationsconstructie.
Dank voor je stukje! Warme groet, Clarien
Beste Clarien, Dank voor je enthousiaste reactie! Mooi om te lezen hoe je het museum een warm hart toedraagt en als Arnhemse meedenkt over hoe het station in Arnhem nóg mooier kan worden…hopelijk wordt dit ook gedragen door de beleidsmakers en uitvoerders! Hartelijke groet, jannemarie
Hoi Jannemarie,
Zeker een mooi verhaal en een mooi museum, waar ik iedere dag met plezier naar toe ga om tentoonstellingen te bouwen of het inrichten ervan.
Ook de andere ontwerpen van UN Studio zijn speciaal en erg mooi.
Ik heb het met veel plezier gelezen Jannemarie.
Groetjes Theo
Hoi Theo, Ja, als tentoonstellingsbouwer van Museum Het Valkhof weet jij als geen ander hoe heerlijk het werken is in zulke ultieme expositieruimtes, waarin je steeds weer opnieuw je vakmanschap en creativiteit kunt benutten, fijn hoor! Lekker doorgaan! Dag, Jannemarie
Zowel het museum in Nijmegen als het station in Arnhem spreken me heel erg aan vanwege hun zeer hoge transparantie; als toppunt daarvan ervaar ik dat in beide gebouwen (als je dat dan zo oneerbiedig mag zeggen in dit geval: gebouw)het licht je onstuitbaar en onophoudelijk tegemoet stroomt, zelfs als het buiten donker en regenachtig is. Het is en blijft natuurlijk eeuwig zonde dat het definitieve ontwerp van het station in Arnhem nooit voltooid zal worden omdat men er het geld niet voor heeft, maar wat er nu staat is al een aanwinst voor de Nederlandse architectuur en verdient navolging in een donker, nat en kil kikkerlandje als Nederland.
Beste Jos, Dank voor je kernachtige beschrijving van Van Berkels architectuur: licht! Ik wist niet dat het oorspronkelijke ontwerp van station Arnhem, zoals Clarien beschrijft, definitief van de baan was…Maar evengoed inderdaad tóch mooi. Hartelijke groet, Jannemarie